Halloween za granicą. Językowo-kulturowy przewodnik

Choć Halloween współcześnie kojarzy się głównie ze Stanami Zjednoczonymi, jego korzenie sięgają celtyckiego święta Samhain. Obchodzone było przez Celtów w Irlandii, Szkocji i niektórych częściach Anglii już ponad 2000 lat temu. Celtowie wierzyli, że 31 października granica między światem żywych a umarłych była najcieńsza, co pozwalało duchom na powrót na ziemię. Aby chronić się przed złymi duchami, mieszkańcy zapalali ogniska i przywdziewali kostiumy, często zrobione ze zwierzęcych skór.

Wraz z migracją Irlandczyków do Stanów Zjednoczonych w XIX wieku, te starodawne wierzenia i tradycje przeniosły się na nowy kontynent, gdzie stopniowo ewoluowały. Halloween w Stanach Zjednoczonych szybko zyskało na popularności, a zwyczaje takie jak przebieranki, zbieranie słodyczy oraz dekorowanie domów dyniami stały się jego nieodłącznym elementem. Dziś to święto, które pierwotnie miało na celu ochronę przed duchami, zostało skomercjalizowane i jest obchodzone niemal na całym świecie, przy czym każde państwo nadaje mu swój własny, lokalny charakter.

Halloween we Francji i wpływ amerykańskiej kultury pop

Halloween we Francji pojawiło się w latach 90. za sprawą wpływów amerykańskiej popkultury. Współczesne obchody tego dnia przypominają te w USA. Budzi to sprzeciw starszego pokolenia, które postrzega to święto jako modę zza oceanu. 

Oto kilka najważniejszych miejsc, gdzie można spędzić Halloween we Francji:

1. Disneyland Paris: Od połowy października ten park rozrywki przekształca się w królestwo duchów i potworów. Odbywają się tam specjalne parady inspirowane Halloween, a także spotkania z postaciami Disneya przebranymi w upiorne stroje.

2. Le Manoir de Paris: Czyli słynny nawiedzony dom w Paryżu, który w październiku przygotowuje specjalne wydarzenia związane z Halloween. Jest to interaktywna atrakcja, gdzie uczestnicy przemierzają korytarze nawiedzonego budynku, napotykając różne upiorne postacie i przerażające sceny.

3. Festiwale Halloween w mniejszych miastach: W miastach takich jak Limoges, Nantes czy Strasbourg organizowane są lokalne festiwale Halloween. Mieszkańcy angażują się w parady kostiumowe, konkursy na najlepsze przebranie oraz imprezy tematyczne dla dzieci i dorosłych. Często towarzyszą im lokalne targi, na których można zakupić produkty związane z Halloween, takie jak dynie czy słodycze. 

Co ciekawe, w Bretanii, gdzie nadal zachowało się wiele celtyckich tradycji, Halloween łączy się z obchodami dawnych świąt, takich jak La Samain, co podkreśla, że Francja ma swoje własne korzenie tego święta.

Słówka po francusku związane z Halloween:

• dynia – une citrouille
• duch – un fantôme
• czarownica – une sorcière
• kostium – un costume
• nietoperz – une chauve-souris
• świeczka – une bougie
• cukierek albo psikus – des bonbons ou un sort

Katolickie tradycje a Halloween we Włoszech

Włochy to kraj głęboko zakorzeniony w tradycji katolickiej, dlatego Halloween jest tu obchodzone na mniejszą skalę niż np. we Francji. Dzień Wszystkich Świętych (Ognissanti) i Dzień Zaduszny (Giorno dei Morti) odgrywają dużo większą rolę. W tych dniach Włosi odwiedzają cmentarze, składają kwiaty na grobach bliskich i wspominają zmarłych. Halloween, które pojawiło się w kulturze włoskiej dopiero niedawno, przyjęło formę zabawy dla młodych.

Oto kilka najważniejszych miejsc we Włoszech, gdzie obchody Halloween są najbardziej widoczne:

1. Cerveteri (Lazio): To miasteczko organizuje jedne z najbardziej widowiskowych obchodów Halloween. Mieszkańcy przygotowują liczne imprezy tematyczne, które łączą elementy tradycji Halloween z miejscowym dziedzictwem etruskim.
   
   
2. Borgo a Mozzano (Toskania): W tym małym, malowniczym miasteczku odbywa się festiwal Halloween znany jako La Notte Nera. Ulice są zamieniane w sceny rodem z horroru, a wydarzenia obejmują pokazy, koncerty i parady przebierańców.
   
   
3. Gardaland (Wenecja Euganejska): Największy park rozrywki we Włoszech co roku organizuje specjalne atrakcje związane z Halloween, takie jak nawiedzone domy czy przedstawienia tematyczne.

Jednym z dań, które Włosi chętnie jedzą w okresie halloweenowym są Ossa dei Morti (dosłownie „kości zmarłych”) – chrupiące ciasteczka migdałowe, które nawiązują do Dnia Wszystkich Świętych i Dnia Zadusznych. 

Słówka po włosku związane z Halloween:

• Dynia – una zucca
• Duch – un fantasma
• Czarownica – una strega
• Kościotrup – uno scheletro
• Kostium – un costume
• Lampion – una lanterna
• Cukierek albo psikus – dolcetto o scherzetto

Halloween w Hiszpanii – lokalne tradycje i wpływy celtyckie

Halloween przybyło do Hiszpanii na początku lat 90., podobnie jak we Francji: głównie za sprawą globalizacji i wpływów kultury amerykańskiej. Choć początkowo przyjmowane z pewną rezerwą, zyskało na popularności, zwłaszcza w większych miastach, takich jak Madryt, Barcelona i Walencja. 

Obchody Halloween mogą wyglądać nieco inaczej w zależności od regionu Hiszpanii. Oto kilka miejsc, gdzie tradycje nabierają lokalnego kolorytu:

1. Katalonia – La Castanyada

W Katalonii Halloween łączy się z lokalnym świętem La Castanyada, które obchodzone jest na przełomie października i listopada. Podczas tego święta ludzie jedzą pieczone kasztany, słodkie ziemniaki oraz panellets – małe, słodkie ciasteczka z migdałami. 

2. Galicja – Noc Samaín

Galicja, region na północnym zachodzie Hiszpanii, obchodzi Samaín – starożytne celtyckie święto na zakończenie lata, które przypomina współczesne Halloween. W galicyjskich wsiach od wieków dekorowano domy czaszkami i światłami, aby odstraszać złe duchy. Dziś w Galicji organizuje się festiwale związane z Samaín, które łączą celtyckie obrzędy z nowoczesnymi zabawami, paradami kostiumowymi i pokazami ognia.

3. Andaluzja – Fiesta de Tosantos

W Andaluzji, szczególnie w Kadyksie, świętuje się Fiesta de Tosantos, która odbywa się tuż przed Dniem Wszystkich Świętych. Tosantos to wesołe i kolorowe święto, gdzie targi są ozdobione postaciami z warzyw i owoców, a na ulicach organizowane są przedstawienia i pokazy. Je się wówczas pieczone kasztany czy typowe słodkości, takie jak buñuelos(pączki) i huesos de santo (marcepanowe ciastka w kształcie kości).

Słówka po hiszpańsku związane z Halloween:

• Dynia – una calabaza
• Duch – una fantasma
• Czarownica – una bruja
• Cmentarz – un cementerio
• Kostium – un disfraz
• Świecznik – un candelabro
• Cukierek albo psikus – truco o trato

Niemcy – Halloween kontra Dzień Reformacji

Halloween w Niemczech zyskuje coraz większą popularność, choć obchody tego budzą kontrowersje. Wszystko dlatego, że 31 października to również Dzień Reformacji, który ma szczególne znaczenie dla kościołów protestanckich, zwłaszcza w regionach takich jak Bawaria i Saksonia. W niektórych miejscach obie tradycje konkurują ze sobą, co prowadzi do dyskusji na temat tego, jakie wartości powinny dominować tego dnia.

Mimo to w większych miastach takich jak Berlin, Hamburg czy Kolonia Halloween przyjmowane jest z entuzjazmem. Organizowane są tam parady kostiumowe, a dzieci w przebraniach chodzą od domu do domu i proszą o słodycze słowami: Süßes oder Saures (słodycze albo psikus). W wielu niemieckich parkach rozrywki, takich jak Heide Park czy Europa Park, odbywają się specjalne wydarzenia halloweenowe, które przyciągają tłumy odwiedzających. 

W Niemczech istnieje inne święto o podobnym charakterze, które może być porównywane do Halloween – jest to Noc Walpurgii (Walpurgisnacht), obchodzona 30 kwietnia. Według legend, w tę noc czarownice zbierają się na szczycie gór, aby odprawiać swoje obrzędy i spotkać się z samym Diabłem. 

Słówka po niemiecku związane z Halloween:

• Dynia – der Kürbis
• Duch – der Geist
• Czarownica – Hexe
• Cmentarz – Friedhof
• Kościotrup – Skelett
• Kostium – Kostüm
• Cukierek albo psikus – Süßes oder Saures

Chleb albo psikus! Halloween w Portugalii

W Portugalii Halloween zyskało popularność głównie w dużych miastach, takich jak Lizbona i Porto. Dzieci, wzorem amerykańskich, przebierają się w kostiumy i pukają do drzwi sąsiadów, prosząc o słodycze. Co ciekawe, w Portugalii istnieje lokalna tradycja, zwana Pão-por-Deus (Chleb dla Boga), obchodzona 1 listopada. W ten dzień dzieci również chodzą od domu do domu, jednak zamiast cukierków otrzymują chleb, owoce i inne dary. 

Współczesna wersja Pão-por-Deus rozwinęła się szczególnie po wielkim trzęsieniu ziemi w Lizbonie w 1755 roku. Katastrofa zniszczyła miasto i zostawiła wielu mieszkańców bez środków do życia. Ci, którzy stracili swoje domy, zaczęli chodzić po okolicznych wsiach, prosząc o jedzenie, zwłaszcza chleb, dla przetrwania. W ten sposób, w okolicach 1 listopada, zaczęto wspierać najuboższych, rozdając im jedzenie, w szczególności pieczywo, w akcie miłosierdzia.

Słówka po portugalsku związane z Halloween:

• Dynia – abóbora
• Duch – fantasma
• Czarownica – bruxa
• Świecznik – castiçal
• Lampion – lanterna
• Kościotrup – esqueleto
• Cukierek albo psikus – doçura ou travessura

Halloween w Wielkiej Brytanii i USA

Halloween w Wielkiej Brytanii to połączenie dawnych tradycji z nowoczesnym, amerykańskim stylem obchodów tego święta. To właśnie na Wyspach Brytyjskich, a dokładniej w Irlandii i Szkocji, narodziły się pierwsze zwyczaje Halloween. Później ewoluowały one w to, co znamy dzisiaj. W wielu rejonach Wielkiej Brytanii, szczególnie w Szkocji, zachowały się lokalne wersje dawnych obrzędów Samhain. Dziś są obchodzone w formie festiwali i rytuałów. 

Stany Zjednoczone to z kolei prawdziwa kolebka współczesnego Halloween. Halloweenowe obchody zaczynają się tam często już na początku października, a dekoracje domów i ogrodów przybierają wręcz spektakularne formy. Halloween to także wielki biznes – od sprzedaży kostiumów, przez dynie, aż po organizowanie komercyjnych imprez i atrakcji, jak nawiedzone domy czy farmy z labiryntami w polach kukurydzy.

Halloween – czy jest się czego bać?

Współczesne Halloween zmienia się i ewoluuje. W wielu krajach, w tym w Portugalii, rośnie popularność trendu ekologicznego Halloween. Dekoracje tworzy się z materiałów pochodzących z recyklingu, a kostiumy szyte są ręcznie z tkanin, które można potem ponownie wykorzystać.

W Niemczech niektóre szkoły organizują programy edukacyjne wokół Halloween. Dzieci uczą się o pochodzeniu święta, kulturowych różnicach oraz tradycjach związanych z kultem przodków. W ten sposób Halloween staje się nie tylko okazją do zabawy, ale także lekcją historii i refleksji nad znaczeniem tego święta.

Halloween wciąż niesie w sobie echa dawnych wierzeń. To święto, które początkowo miało na celu oswojenie ludzkich lęków przed śmiercią i nieznanym, dziś łączy ludzi w zabawie i kreatywnym wyrażaniu siebie. Obchody Halloween w różnych kulturach to okazja do radosnej zabawy, a zarazem przypomnienie o cyklicznej naturze życia i śmierci. 

Minisłowniczek Halloween 

Chcesz poznać więcej angielskiego słownictwa na Halloween? Koniecznie przeczytaj artykuł Strach się bać! Halloweenowe tradycje i angielskie słówka, które zjeżą Ci włosy na głowie

Nauka języka angielskiego w kontekście takich świąt jak Halloween to doskonały sposób, aby połączyć przyjemne z pożytecznym. Poznanie słownictwa i tradycji pozwala nie tylko lepiej komunikować się po angielsku, lecz także zgłębić kulturę krajów anglojęzycznych. Idealnym sposobem na naukę żywego języka w codziennych sytuacjach jest książka Angielski. Konwersacje dla zaawansowanych od Preston Publishing, która zawiera aż 120 dialogów na różnorodne tematy wraz z nagraniami do odsłuchu. Każdy dialog zawiera praktyczne i potoczne słowa i zwroty, które możesz bez problemu wykorzystać w rozmowach po angielsku. Sięgnij po książkę już dziś i zanurz się w świecie konwersacji, by rozwijać swoje umiejętności językowe każdego dnia!