Tryb rozkazujący w języku francuskim: l’imperatif passé – praktyczny przewodnik z przykładami

Tryb rozkazujący w języku francuskim

Zanim zanurzymy się w tajniki l’imperatif passé, zacznijmy od podstaw.

W języku francuskim występują cztery główne tryby gramatyczne:

• l’indicatif – tryb oznajmiający, stosowany do mówienia o faktach;
• le subjonctif – tryb łączący, wyrażający emocje, życzenia lub wątpliwości;
• l’impératif – czyli tryb rozkazujący, nasz dzisiejszy temat;
• le conditionnel – tryb warunkowy, przydatny do uprzejmych sugestii i przypuszczeń.

Tryb rozkazujący (l’impératif) służy do wyrażania poleceń, próśb, rad i zakazów. Można go używać w dwóch czasach: teraźniejszym (l’impératif présent) i przeszłym (l’impératif passé).

Jakie zastosowanie ma tryb rozkazujący l’imperatif passé?

Choć l’imperatif présent dominuje w codziennej komunikacji, to l’imperatif passé ma bardzo konkretne i ciekawe zastosowania. Używamy go, gdy chcemy:

• wyrazić nakaz wykonania czynności jeszcze przed inną czynnością – czyli swego rodzaju „rozkaz wsteczny”;
• zaznaczyć, że coś miało zostać zrobione wcześniej, a więc odnosimy się do przeszłości, ale w tonie rozkazu, wyrzutu, zalecenia.

Przykłady:

• Sois parti avant midi ! (Wyjdź przed południem!)
• Aie terminé tes devoirs avant mon retour ! (Skończ zadanie domowe przed moim powrotem!)
• Soyez rentrés avant minuit ! (Wracajcie przed północą!)

Widzisz różnicę? W tych zdaniach nie chodzi o przyszłość – nakaz dotyczy czegoś, co miało się już wydarzyć.

Jak utworzyć tryb rozkazujący l’imperatif passé?

Dobra wiadomość: konstrukcja l’imperatif passé nie jest trudna, jeśli znasz passé composé i tryb rozkazujący.

Oto schemat budowy l’imperatif passé:

Tryb rozkazujący czasownika posiłkowego (avoir / être) + participe passé (imiesłów czasu przeszłego) głównego czasownika

A tak wygląda to krok po kroku:

Uwaga: Wybieramy avoir lub être zgodnie z zasadami passé composé. Czasowniki ruchu i zwrotne używają être, reszta – avoir.

Odmiana czasowników a tryb rozkazujący l’imperatif passé

1. Pierwsza grupa (-er):

Prosta sprawa – participe passé kończy się na -é.

Przykłady:

• Aie parlé ! (Mów!)
• Ayons regardé ce film ! (Obejrzyjmy ten film!)
• Ayez chanté à la fête ! (Zaśpiewajcie na przyjęciu!)

2. Druga grupa (-ir):

Participe passé kończy się na -i.

Przykłady:

• Aie fini tes devoirs ! (Skończ zadanie!)
• Ayons choisi la bonne réponse ! (Wybierzmy dobrą odpowiedź!)
• Ayez réussi ! (Odnieście sukces!)

3. Trzecia grupa (nieregularne):

Tu trzeba znać formy participe passé.

Przykłady:

• Sois allé chez le médecin ! (Idź do lekarza!)
• Soyons venus plus tôt ! (Przyjdźmy wcześniej!)
• Ayez pris vos clés ! (Weźcie klucze!)

W przypadku czasowników zwrotnych – pamiętaj o zaimku:

• Sois t’habillé avant 8h ! (Ubierz się przed 8!)
• Soyons-nous lavés ! (Umyjmy się!)

Poznaj z nami tajniki trybu rozkazującego!

Jeśli ten temat Cię zaciekawił i chcesz lepiej zrozumieć gramatykę francuską w praktyce, zajrzyj na naszego bloga Preston Publishing. Regularnie publikujemy tam artykuły pełne przykładów, wskazówek i językowych ciekawostek – wszystko po to, by nauka była skuteczna, przyjemna i bez stresu!

Francuskie czasy – ile ich właściwie jest?
Słyszałeś, że francuski ma ponad 20 czasów? Spokojnie – w codziennej komunikacji wystarczy ich o wiele mniej. Zajrzyj do naszego artykułu i poznaj te naprawdę przydatne: Ile czasów ma język francuski?

Jeśli chcesz utrwalić wiedzę o trybie rozkazującym i innych zagadnieniach gramatyki francuskiej, sięgnij po serię Francuski w tłumaczeniach. Gramatyka 1–4 komplet od Preston Publishing. To komplet praktycznych książek, które krok po kroku przeprowadzą Cię przez wszystkie poziomy zaawansowania – od podstaw po poziom B2. Każda część zawiera setki zdań do tłumaczenia, klarowne wyjaśnienia i odpowiedzi z komentarzami. Idealne do samodzielnej nauki i systematycznego powtarzania. Sprawdź na stronie Preston Publishing i przekonaj się, jak skuteczna może być nauka gramatyki przez praktykę.​