Physical Address
304 North Cardinal St.
Dorchester Center, MA 02124
Poznawanie nowego języka pełne jest zaskakujących odkryć, ale niektóre zagadnienia gramatyczne budzą wśród uczących się szczególne emocje. Należy do nich bez wątpienia tryb łączący w języku francuskim, znany jako le subjonctif. Czy rzeczywiście jest się czego obawiać? Wcale nie! Z odpowiednim podejściem i materiałami, takimi jak seria Francuski w tłumaczeniach, opanowanie go staje się znacznie prostsze.
W gramatyce francuskiej wyróżniamy kilka trybów (np. oznajmujący – indicatif, rozkazujący – impératif, warunkowy – conditionnel). Tryb łączący (le subjonctif) jest jednym z nich. Jak sama nazwa wskazuje, często łączy dwie części zdania – pojawia się zazwyczaj po spójniku que (że, żeby, aby). Choć w języku francuskim istnieją cztery czasy trybu łączącego (présent, passé, imparfait, plus-que-parfait), dziś skupimy się na tym najczęściej używanym – subjonctif présent. Wyraża on subiektywny stosunek mówiącego do przedstawianej czynności: jego wolę, życzenie, emocje, wątpliwość, ocenę czy konieczność. To właśnie odróżnia go od trybu oznajmującego (indicatif), który służy do opisu faktów i obiektywnej rzeczywistości.
Przyjrzyjmy się zatem temu, jak tworzyć i kiedy stosować francuski subjonctif w czasie teraźniejszym. Skorzystamy przy tym z wiedzy zawartej w podręczniku Francuski w tłumaczeniach. Gramatyka 3.
Tworzenie subjonctif présent dla większości czasowników jest dość przejrzyste, bo opiera się na prostej zasadzie:
Uwaga: Dla 1. i 2. osoby liczby mnogiej (nous i vous) końcówki (-ions, -iez) są identyczne jak w czasie imparfait i często dodajemy je do tematu czasownika z 1. osoby liczby mnogiej czasu teraźniejszego (indicatif présent, np. dla acheter:nous achetons -> achet- -> que nous achetions, que vous achetiez).
Spójrzmy na przykład czasownika acheter (kupować):
osoba | le présent (indicatif) | le subjonctif présent |
je | achète | que j’achète |
tu | achètes | que tu achètes |
il/elle/on | achète | qu’il/qu’elle/qu’on achète |
nous | achetons | que nous achetions |
vous | achetez | que vous achetiez |
ils/elles | achètent | qu’ils/qu’elles achètent |
Oczywiście, jak to w języku francuskim bywa, istnieją czasowniki nieregularne w subjonctif présent. Najważniejsze z nich to:
Przykłady:
Il ne faut pas que tu le fasses pour demain. (Nie musisz tego robić na jutro.)
Je voudrais que vous soyez plus engagés. (Chciałbym, żebyście byli bardziej zaangażowani.)
Jak wspomnieliśmy, kluczowe użycie subjonctif wiąże się z wyrażaniem subiektywności. Stosujemy go, mówiąc o:
woli, konieczności, życzeniu, rozkazie, zakazie:
emocjach i uczuciach: radości, smutku, strachu, zdziwieniu itp.
wątpliwości, niepewności, możliwości:
opinii i ocenie (często w formie bezosobowej lub przeczącej):
Tryb łączący (le subjonctif) pojawia się po konkretnych czasownikach i wyrażeniach. Oto niektóre z najważniejszych:
Nauka subjonctif wymaga zrozumienia kontekstu i zapamiętania wyrażeń, które go „wywołują”. Kluczem jest praktyka – i tu doskonale sprawdza się metoda tłumaczenia zdań zastosowana w serii Francuski w tłumaczeniach. Po przyjrzeniu się przykładom z rozdziałów 29, 30 i 31 trzeciej części tego podręcznika, szybko zauważysz powtarzalne wzorce użycia trybu łączącego i poczujesz się pewniej w codziennej komunikacji.
Subjonctif présent to dopiero początek przygody z trybem łączącym w języku francuskim. Istnieją również inne konstrukcje gramatyczne, które pozwalają precyzyjniej wyrażać myśli, zwłaszcza w bardziej formalnych lub literackich kontekstach. Zachęcamy do regularnego powracania do tego tematu i ćwiczenia go na zdaniach z życia wziętych, które znajdziesz w naszych podręcznikach.
Gramatyka języka francuskiego bywa wymagająca – zarówno pod względem formy, jak i zasad. Ale gdy już złapiesz rytm, wszystko zaczyna się układać. Jeśli chcesz opanować nie tylko tryb łączący, ale też inne kluczowe zagadnienia, sięgnij po książkę Francuski w tłumaczeniach. Gramatyka 1–4. To praktyczny kurs, który krok po kroku przeprowadzi Cię przez wszystkie poziomy – jasno, konkretnie i z dużą dawką przykładów. Gramatyka naprawdę da się lubić – wystarczy dobrze ją sobie wytłumaczyć!
Śledź naszego bloga, aby nie przegapić kolejnych artykułów poświęconych bardziej zaawansowanym zagadnieniom gramatyki francuskiej, w tym pozostałym czasom le subjonctif. Bon courage !
A jeśli zastanawiasz się, ile tak naprawdę czasów ma język francuski, polecamy tekst, który rozwiewa wątpliwości raz na zawsze. Warto spojrzeć szerzej na francuskie tryby i czasy. Dla lepszego zrozumienia całego systemu rzut oka na tryb oznajmujący będzie bardzo pomocny – zajrzyj do artykułów o l’indicatif présent oraz l’imparfait, a jeśli interesuje Cię również tryb rozkazujący, mamy dla Ciebie praktyczny przewodnik po l’impératif passé. Francuska gramatyka może być logiczna – wystarczy poznać ją krok po kroku i uczyć się z dobrych źródeł.