Czas na hiszpańskie słownictwo związane z Bożym Narodzeniem!

Boże Narodzenie w Hiszpanii to wyjątkowy czas pełen tradycji świątecznych, które łączą religijne obrzędy z lokalnym folklorem. W tym artykule dowiesz się, jak Hiszpanie spędzają Boże Narodzenie, jakie potrawy królują na ich stołach i kto przynosi prezenty dzieciom pod choinkę – Trzej Królowie, a może Święty Mikołaj? Dzięki poznaniu hiszpańskiego słownictwa bożonarodzeniowego poczujesz atmosferę świąt na Półwyspie Iberyjskim i bez problemu złożysz życzenia swoim hiszpańskojęzycznym znajomym. Gotów, by wkroczyć w świat hiszpańskich świąt? ¡Vamos!

Jak świętuje się Boże Narodzenie w Hiszpanii?

Hiszpanie obchodzą święta od 22 grudnia, kiedy odbywa się loteria El Gordo, aż do 6 stycznia, czyli święta Trzech Króli (Día de los Reyes Magos).

1. Początek świąt – El Gordo (22 grudnia)

Loteria El Gordo (dosł. „Gruby”) to jedno z najważniejszych wydarzeń bożonarodzeniowych w Hiszpanii. Jej historia sięga 1812 roku. Jest ona największą loterią na świecie pod względem wysokości wygranych. Transmitowane na żywo losowanie jest prawdziwym wydarzeniem, a dzieci ze szkoły San Ildefonso śpiewają wylosowane numery.

2. Wigilia – la Nochebuena (24 grudnia)

Hiszpańska Wigilia to rodzinne spotkanie przy stole, które nie jest jednak kojarzone z wręczaniem prezentów, jak w Polsce. Tradycyjna kolacja składa się z owoców morza (los mariscos), pieczonych mięs, takich jak jagnięcina (elcordero asado) czy prosię (el cochinillo asado), oraz wielu świątecznych deserów. Po wieczerzy wielu Hiszpanów uczestniczy w uroczystej mszy świętej o północy – la Misa del Gallo (dosł. „Msza Koguta”). Nazwa ta wywodzi się z legendy, według której kogut jako pierwszy ogłosił narodziny Chrystusa. 

3. Boże Narodzenie – la Navidad (25 grudnia)

25 grudnia Hiszpanie kontynuują rodzinne spotkania. Najważniejszym punktem dnia 25 grudnia jest uroczysty rodzinny obiad (la comida de Navidad), który często trwa kilka godzin. 

4. Sylwester – la Nochevieja (31 grudnia)

Główną tradycją sylwestrową jest zjedzenie 12 winogron (las doce uvas) w rytm dwunastu uderzeń zegara o północy. Uważa się, że przynosi to szczęście na nadchodzący rok. Najsłynniejszym miejscem świętowania jest Puerta del Sol w Madrycie, gdzie tysiące ludzi gromadzą się, aby wspólnie celebrować wejście w Nowy Rok.

5. Święto Trzech Króli – el Día de los Reyes Magos (6 stycznia)

Día de los Reyes Magos to najważniejszy dzień świąteczny dla hiszpańskich dzieci, obchodzony 6 stycznia. W przeddzień, czyli 5 stycznia, odbywają się barwne parady (las cabalgatas), podczas których Trzej Królowie – Melchor,Gaspar i Baltasar – przybywają na bogato zdobionych platformach. Rozdają słodycze (los caramelos) i drobne prezenty(los regalos) zgromadzonym dzieciom.

Świąteczne tradycje w Hiszpanii 

1. Szopki Bożonarodzeniowe 

Szopki (los belenes) to jeden z najważniejszych symboli hiszpańskich świąt. Mogą być zarówno proste, domowe, jak i ogromne, złożone z wielu figur i scenek, wystawiane publicznie na placach, w kościołach czy galeriach handlowych. W Katalonii często spotkać można oryginalny element – el caganer, figurkę przedstawiającą postać załatwiającą swoje potrzeby, co ma symbolizować płodność ziemi i dostatek w nadchodzącym roku. W niektórych częściach Hiszpanii tradycją są także przedstawienia teatralne zwane autos sacramentales, odtwarzające sceny z narodzin Jezusa. 

• En muchas ciudades de España se organizan concursos de belenes. – W wielu miastach Hiszpanii organizowane są konkursy szopek bożonarodzeniowych.

2. Śpiewanie kolęd

Kolędy (villancicos) to nieodłączny element hiszpańskiego Bożego Narodzenia. Są one bardziej radosne i dynamiczne niż polskie, często akompaniowane gitarą czy tamburynem. Najpopularniejsze utwory to Campana sobre campana, Los peces en el río oraz międzynarodowy hit Feliz Navidad. W wielu regionach dzieci odwiedzają domy sąsiadów, śpiewając kolędy w zamian za słodycze i drobne upominki.

• En Navidad, los niños cantan villancicos en las calles. – W czasie Bożego Narodzenia dzieci śpiewają kolędy na ulicach.

3. Świąteczne jarmarki 

Jarmarki bożonarodzeniowe (los mercados navideños) to kolejne miejsce, gdzie można poczuć magię świąt w Hiszpanii. Najbardziej znane znajdują się na Plaza Mayor w Madrycie, w Barcelonie oraz w Sewilli. Sprzedawcy oferują tam rękodzieło, ozdoby świąteczne, figurki do szopek oraz tradycyjne słodycze, takie jak turrón, mazapán czy polvorones.

• Los mercados navideños de España son famosos por su ambiente festivo. – Hiszpańskie jarmarki bożonarodzeniowe słyną ze świątecznej atmosfery.

Najpopularniejsze potrawy świąteczne w Hiszpanii 

1. Owoce morza

W wielu hiszpańskich domach Wigilia nie może się obejść bez świeżych owoców morza (mariscos). Na stołach królują krewetki (gambas), homary (langostas), kraby (centollos) i przegrzebki (vieiras). Owoce morza są często podawane jako przystawki lub dania główne – gotowane, pieczone lub grillowane. Jednym z klasycznych dań jest gambas al ajillo – krewetki smażone na oliwie z czosnkiem i chilli.

• En Nochebuena, muchas familias españolas cenan mariscos frescos. – W Wigilię wiele hiszpańskich rodzin je świeże owoce morza.

2. Pieczone mięsa 

Świąteczne dania główne często obejmują pieczone mięsa, szczególnie w regionach centralnej Hiszpanii, takich jak Kastylia i León. Najbardziej tradycyjne potrawy to cordero asado (pieczona jagnięcina) i cochinillo asado (prosię pieczone). Przygotowuje się je w piecach opalanych drewnem, dzięki czemu mają wyjątkowy smak i chrupiącą skórkę. Mięsa podaje się z prostymi dodatkami, takimi jak pieczone ziemniaki (patatas asadas) i sałatki.

• El cordero asado es un plato típico de Navidad en Castilla y León. – Pieczona jagnięcina to typowe danie bożonarodzeniowe w Kastylii i León.

3. Zupy świąteczne 

Tradycyjne świąteczne zupy różnią się w zależności od regionu. W Katalonii na wigilijnych stołach króluje sopa de galets, esencjonalny bulion z dużymi makaronowymi muszlami nadziewanymi mięsem. Z kolei w Galicji popularna jest treściwa caldo gallego, przygotowywana na bazie fasoli, kapusty i mięsa wieprzowego. Zupy te często stanowią pierwsze danie w świątecznym menu.

• La sopa de galets es el plato principal de Navidad en Cataluña. – Zupa z nadziewanymi muszlami to główne danie bożonarodzeniowe w Katalonii.

4. Desery i słodycze

Hiszpańskie desery świąteczne mają korzenie w kuchni… arabskiej! Najpopularniejsze słodycze to:

• el turrón – nugat na bazie migdałów, miodu i białek jaj, dostępny w wersjach miękkiej (turrón blando) i twardej (turrón duro);
• los polvorones – kruche ciasteczka z mąki, cukru i smalcu, które dosłownie rozpływają się w ustach;
• el mazapán – marcepanowe figurki, często ręcznie zdobione;
• roscón de Reyes – drożdżowe ciasto w kształcie wieńca, spożywane 6 stycznia. W jego wnętrzu ukrywa się figurka króla i fasola. Kto znajdzie figurkę, zostaje „królem dnia”, a kto trafi na fasolę, musi zapłacić za ciasto.
• En Navidad es tradición comer turrón y polvorones después de la cena. – W Boże Narodzenie tradycyjnie je się nugat i kruche ciasteczka po kolacji.

Prezenty, prezenty, prezenty!

Tradycja obdarowywania się prezentami w Hiszpanii jest inna niż w wielu krajach europejskich. Podczas gdy w Polsce prezenty wręcza się w Wigilię, w Hiszpanii głównym dniem prezentów jest 6 stycznia.

To właśnie tego dnia Trzej Królowie przynoszą dzieciom wymarzone podarunki. Hiszpanie wierzą, że przybywają oni na wielbłądach i odwiedzają domy w nocy z 5 na 6 stycznia. Zgodnie z tradycją dzieci zostawiają przed drzwiami buty (los zapatos) oraz miski z wodą i marchewki dla wielbłądów. Następnego ranka znajdują prezenty, które zostawili dla nich królewscy goście.

• Los niños dejan sus zapatos junto a la puerta para recibir regalos de los Reyes Magos. – Dzieci zostawiają swoje buty przy drzwiach, aby otrzymać prezenty od Trzech Króli.

Prezenty na Wigilię i Boże Narodzenie 

Choć głównym dniem prezentów w Hiszpanii jest 6 stycznia, coraz częściej rodziny decydują się na wręczanie podarunków także w Wigilię lub w pierwszy dzień świąt. Dzieje się tak pod wpływem międzynarodowych tradycji i wzrostu popularności Świętego Mikołaja (Papá Noel), szczególnie w większych miastach i na terenach bardziej turystycznych. 

Słodki węgiel 

Jednym z najbardziej oryginalnych hiszpańskich świątecznych zwyczajów jest carbón dulce, czyli słodki węgiel. Jest to czarna, karmelowa masa przypominająca bryłki węgla, którą Trzej Królowie zostawiają niegrzecznym dzieciom zamiast prezentów. Chociaż carbón dulce jest traktowany bardziej jako świąteczny żart niż rzeczywista kara, wielu rodziców chętnie dodaje go do świątecznych prezentów, by podkreślić znaczenie dobrego zachowania w minionym roku.

• Si te portas mal, los Reyes Magos te traerán carbón dulce. – Jeśli będziesz niegrzeczny, Trzej Królowie przyniosą Ci cukrowy węgiel.

Wszystkiego najlepszego na święta – powiedz to po hiszpańsku!

1. Podstawowe życzenia świąteczne

Jeśli chcesz złożyć proste, ale serdeczne życzenia, wystarczą trzy najbardziej popularne zwroty, które sprawdzą się w każdej sytuacji:

• ¡Feliz Navidad! – Wesołych Świąt!
• ¡Próspero Año Nuevo! – Szczęśliwego Nowego Roku!
• ¡Felices Fiestas! – Wesołych Świąt! (neutralnie, używane także na kartkach świątecznych)

2. Rozbudowane życzenia świąteczne

Jeśli chcesz wykazać się większą kreatywnością, możesz użyć rozbudowanych życzeń, które będą miały bardziej osobisty wydźwięk.

Przykłady zdań:

• Que esta Navidad esté llena de paz, amor y felicidad para ti y tu familia. – Niech te święta będą pełne pokoju, miłości i szczęścia dla Ciebie i Twojej rodziny.
• Que todos tus sueños se hagan realidad en el próximo año. – Niech wszystkie Twoje marzenia spełnią się w nadchodzącym roku.
• Deseo que disfrutes de una Navidad mágica y un Año Nuevo lleno de éxitos. – Życzę Ci magicznych świąt i Nowego Roku pełnego sukcesów.

3. Życzenia formalne i oficjalne

W kontekście zawodowym lub w kontaktach oficjalnych, np. z klientami lub współpracownikami, warto postawić na bardziej uprzejme, formalne życzenia świąteczne po hiszpańsku:

Przykłady zdań:

• Le deseamos unas Felices Fiestas y un Próspero Año Nuevo. – Życzymy Panu/Pani Wesołych Świąt i Szczęśliwego Nowego Roku.
• Esperamos que este Año Nuevo le traiga éxito y felicidad. – Mamy nadzieję, że Nowy Rok przyniesie Panu/Pani sukces i szczęście.

Jak nauczyć się hiszpańskich zwrotów świątecznych i nie tylko?

Jeśli chcesz opanować jeszcze więcej hiszpańskich zwrotów oraz słówek związanych nie tylko z Bożym Narodzeniem, ale także codziennych, sięgnij po zestaw Opanuj hiszpańskie słówka! Pomoże Ci on wzbogacić zasób słownictwa i rozwinąć umiejętności językowe po hiszpańsku.

Zestaw składa się z dwóch książek:

• Hiszpański w tłumaczeniach. Słownictwo 1 – znajdziesz tu ponad 2000 przydatnych słów na poziomie podstawowym w 52 tematycznych rozdziałach, w tym także związanych z kulturą i świętami. Każdy temat zawiera zdania do tłumaczenia z polskiego na hiszpański, co pozwala na efektywną naukę w praktyce.
• Hiszpański w tłumaczeniach. Słownictwo 2 – to kontynuacja nauki na wyższym poziomie. Książka zawiera ponad 2000 nowych słów i zwrotów w 50 rozdziałach, wraz z przykładami zdań i praktycznymi ćwiczeniami od poziomu B1 do B2.

Dzięki temu zestawowi Twoje rozmowy po hiszpańsku będą brzmiały naturalnie i bezbłędnie – nie tylko podczas świąt, ale przez cały rok!