Fiesta Nacional de España, czyli Dzień Hiszpanii. Hiszpańskie tradycje i zwyczaje

Fascynuje Cię hiszpański styl życia? Marzy Ci się wiedzieć więcej o Półwyspie Iberyjskim? Kultura Hiszpanii od wieków zachwyca swoją polifonicznością i historią budzącą tyle dumy, co konfliktów i dyskusji. 

Odnosząc się do słów wielkiego hiszpańskiego poety, Federico Garcíi Lorcy, można powiedzieć, że Hiszpania to kraj, w którym „śpiewa się przez cały dzień i tańczy przez całą noc”. To właśnie ta niezwykła mieszanka piękna, pasji, ale też trudu życia i cierpienia, sprawia, że temat hiszpańskiej kultury jest tak zajmujący.

Historia kształtowania się kultury Hiszpanii

Historia Hiszpanii wpłynęła znacząco na rozwój kultury hiszpańskiej. Początki historii Hiszpanii sięgają czasów starożytnych, kiedy to terytorium dzisiejszej Hiszpanii było zamieszkane przez różne plemiona i cywilizacje, m.in. Iberów, Celtów i Kartagińczyków. Później ziemie te stały się częścią Imperium Rzymskiego, co przyczyniło się do rozprzestrzenienia się na tym obszarze łaciny, będącej matką języka hiszpańskiego.

W średniowieczu na Półwyspie Iberyjskim, w wyniku inwazji Maurów, dominowały wpływy muzułmańskie. To właśnie podczas tego okresu, znane jako Al-Andalus, kształtował się hiszpański tygiel kulturowy, którego ślady możemy obserwować po dziś dzień.

W 1492 roku nastąpiło wyzwolenie Grenady, kończące wielowiekową rekonkwistę (hiszp. reconquista) ziem hiszpańskich spod panowania muzułmańskiego przez katolickich monarchów, Ferdynanda II Aragońskiego i Izabelę Kastylijską. Wydarzenie to było kluczowym momentem w historii kraju i przyczyniło się do dominacji kultury katolickiej.

Kolejnym istotnym okresem w historii Hiszpanii był tzw. Hiszpański Złoty Wiek (Siglo de Oro), obejmujący XVI i XVII stulecie. To wtedy powstały wielkie dzieła literatury hiszpańskiej, takie jak „Don Kichot” Miguela de Cervantesa i dzieła dramatyczne Lope de Vegi oraz Pedro Calderóna de la Barcy. To także czas rozkwitu malarstwa, z takimi artystami na czele jak Diego Velázquez czy El Greco.

Historia Hiszpanii była także związana z kolonialnym imperium, które rozciągało się na obszarach Ameryki Łacińskiej, Azji i Afryki. Polityka kolonialna i eksploatacja tamtejszych ziem zdecydowały w dużej mierze o wzbogaceniu się Hiszpanii i jej pozycji międzynarodowej oraz ekonomicznej w Europie.

W XX wieku Hiszpania była świadkiem burzliwych wydarzeń, w tym wojny domowej i okresu dyktatury Francisco Franco. To również odcisnęło piętno na działalności artystycznej ówczesnych twórców, a także inspiruje współczesnych, którzy poprzez sztukę rozliczają się z tym trudnym dla społeczności hiszpańskiej okresem.

Kultura hiszpańska w tańcu. Słynne flamenco i tango

Co przychodzi Ci do głowy, gdy myślisz o kulturze hiszpańskiej? Pewnie myślisz o jej najbardziej charakterystycznych elementach, takich jak np. fiesta i siesta, corrida czy kuchnia hiszpańska, którą firmują przysmaki w rodzaju chorizo, tapas i gazpacho. 

Warto jednak pomyśleć również o tradycji tanecznej, którą stworzyła cywilizacja hiszpańskojęzyczna, a która jest nieodzowną częścią hiszpańskiej kultury oraz nośnikiem tożsamości narodowej i konfliktów, jakie były rezultatem m.in. kolonialnej historii Hiszpanii czy dyktatury katolicko-narodowej Franco w XX wieku.

Słynne flamenco i tango to dwie formy taneczno-muzyczne, które wywodzą się z różnych kultur i regionów, tym niemniej obie mają głębokie znaczenie kulturowe i artystyczne.

Flamenco wywodzi się z Andaluzji. Jest wyjątkowo ekspresyjne i dynamiczne. Charakteryzuje się silnym rytmem i emocjonalnością. Główne elementy flamenco to:

1. taniec (hiszp. baile): flamenco jest wyrazistym tańcem, pełnym pasji i dynamiki. Tancerze używają rąk, nóg i całego ciała, aby wyrazić emocje i opowiedzieć w tańcu swoją historię;
2. śpiew (hiszp. cante): flamenco to również charakterystyczny śpiew nasiąknięty melancholią, ale i siłą. Teksty piosenek często opowiadają o miłości, tęsknocie, bólu czy życiowych trudnościach;
3. gra na gitarze (hiszp. toque): gitara flamenco jest nieodłącznym elementem tej sztuki. Muzycy tworzą skomplikowane melodie i rytmiczne akordy, które akompaniują zarówno w tańcu, jak i w śpiewie.

Tango z kolei pochodzi z Argentyny i Urugwaju. Jest znane ze swojej romantycznej, a zarazem bolesnej natury. Charakterystyczne elementy tango to:

1. kroki tańca (hiszp. pasos): tango to taniec, który wymaga bliskiego kontaktu między partnerami. Charakteryzuje się płynnymi, zalotnymi krokami, które wyrażają namiętność i emocje;
2. muzyka (hiszp. música): tango jest również stylem muzycznym, który często wykorzystuje skrzypce, bandoneon (rodzaj akordeonu), pianino i kontrabas. Melodie tanga są często przesiąknięte smutkiem i pełne pasji;
3. ekspresja emocji (hiszp. expresión): tango to taniec, który pozwala tancerzom wyrażać swoje emocje i uczucia. To więcej niż sztuka taneczna – to interakcja między partnerami i tworzenie relacji między nimi.

Rywalizacja między flamenco a tango była widoczna w pewnych okresach historii, zwłaszcza w epoce dyktatury Francisco Franco w Hiszpanii. W owym okresie, który trwał od 1939 do 1975 roku, rząd wprowadzał politykę jednolitej kultury i narodowej tożsamości hiszpańskiej, która miała na celu zintegrowanie różnorodnych regionów Hiszpanii pod jednym sztandarem. 

W tym kontekście flamenco stało się narodowym elementem kultury hiszpańskiej, co było akcentowane w oficjalnej propagandzie. Flamenco reprezentowało tradycję i dziedzictwo narodowe Hiszpanii, a także bywało używane do podkreślania różnic kulturowych w stosunku do innych regionów, takich jak Katalonia czy Kraj Basków, dążących do autonomii.

W międzyczasie, w Ameryce Łacińskiej, szczególnie w Argentynie i Urugwaju, tango rozwijało się jako symbol tamtejszej narodowej tożsamości, wyrażając uczucia i emocje Argentyńczyków i Urugwajczyków. To z kolei spotkało się z ograniczeniami w Hiszpanii, gdzie tango miało mniej przestrzeni w oficjalnej kulturze. Dyktatura Franco promowała flamenco jako „czysto hiszpańską” sztukę, podczas gdy tango było traktowane jako obce, pochodzące z krajów skolonizowanych.

Warto jednak podkreślić, że w rzeczywistości obie te formy sztuki taneczno-muzycznej miały swoich zwolenników i były praktykowane przez pasjonatów bez względu na oficjalne stanowisko reżimu. Artystyczna wartość zarówno flamenco, jak i tango, była doceniana przez miłośników muzyki i tańca na całym świecie, a ich unikalne cechy i emocjonalna głębia przetrwały próbę czasu i polityczne zawirowania. 

Zrozumienie kultury hiszpańskiej bez tańca jest jak nieprzyprawione mięso. Trzeba go zrozumieć, by w pełni zasmakować w stylu życia Hiszpanów!

Biesiadować do późnych godzin? Kuchnia hiszpańska to hiszpański styl życia

Skoro już zatańczyliśmy, warto coś zjeść! W czasie sjesty Hiszpanie praktykują wspólne spożywanie posiłków, a kuchnia jest ich ogromnym dziedzictwem kulturalnym. 

Typowe hiszpańskie dania to prawdziwa feeria smaków, która oddziałuje na inne kultury i tradycje kulinarne. Oto kilka najbardziej znanych dań hiszpańskich:

1. paella: paella to symbol Hiszpanii i jedno z jej najbardziej rozpoznawalnych dań. To aromatyczne danie ryżowe, zwykle przyrządzane z kurczaka, krabów, małży, krewetek i warzyw, które jest pieczone na dużym płaskim rondlu. Różne regiony Hiszpanii tworzą swoje odmiany paelli, w zależności od dostępnych składników, co sprawia, że istnieje wiele różnych smaków i wariantów tego dania;
2. tapas: są to małe przekąski podawane w barach i restauracjach w całej Hiszpanii. Mogą to być krokiety, oliwki, kawałki sera czy smażone kalmary. Tapas to nie tylko sposób na zaspokojenie głodu, ale także tradycja społeczna. Tapas w dobrym towarzystwie w restauracyjnym ogródku to prawdziwie społeczny aspekt hiszpańskiej kultury kulinarnej;
3. gazpacho: czyli chłodnik pomidorowy, który jest idealnym daniem na gorące hiszpańskie dni. To mieszanka pomidorów, papryki, ogórków, cebuli i czosnku, którą można podać w formie zimnego sosu lub zupy;
4. chorizo: chorizo to kiełbasa przyrządzana z mielonej wieprzowiny i przyprawiona papryką i czosnkiem. Ma intensywny smak i charakterystyczny czerwony kolor. Jest często wykorzystywana jako składnik dań lub podawana jako przystawka.

Kuchnia hiszpańska odcisnęła swój ślad również w kuchni polskiej. Przede wszystkim wprowadziła do Polski nowe smaki i techniki kulinarne. Popularność dań takich jak paella, tapas czy gazpacho zachęciła polskich kucharzy do eksperymentowania z nowymi smakami i składnikami. 

Coraz popularniejsza staje się koncepcja tapas, które można jeść z przyjaciółmi w coraz większej ilości lokali gastronomicznych. 

Wprowadzenie na polskie półki sklepowe kiełbasy chorizo czy różnych rodzajów sera to znak, że hiszpańskie jedzenie znajduje swoje miejsce daleko poza granicami Hiszpanii!

Święta, święta i… znowu święta! Hiszpańskie zwyczaje i tradycje

Zastanawiasz się, jakie są charakterystyczne elementy stylu życia w Hiszpanii? Dużo można by o tym opowiadać, ale na pewno jest przepełniony świąteczną atmosferą! Zwyczaje Hiszpanii i tradycje hiszpańskie są bardzo liczne. Odzwierciedlają one w dużej mierze regionalne kultury Hiszpanii. 

Jeśli spojrzymy na całą Amerykę hiszpańskojęzyczną, nie starczyłoby nam dnia i nocy na to, by całościowo opisać wszystkie święta i zwyczaje panujące w każdym regionie. Warto poznać chociaż niektóre z tradycji w Hiszpanii.

• Semana Santa (Wielki Tydzień): to najważniejszy okres religijny w Hiszpanii, obchodzony w dniach od Niedzieli Palmowej do Wielkiej Soboty. Odbywają się wówczas uroczyste procesje, podczas których wierni niosą figury religijne przez ulice miast. Najbardziej znaną procesją jest ta w Sewilli, ale podobne obrzędy mają miejsce w różnych częściach Hiszpanii.
• Fiesta de San Fermín (Sanfermines): To słynne święto obchodzone w Pampelunie w dniach 6-14 lipca. Najbardziej znanym elementem Sanfermines jest bieg z bykami, który ma miejsce codziennie rano na ulicach miasta. Uroczystości obejmują również koncerty, tańce i tradycyjne stroje.
• La Tomatina (Bitwa Pomidorów): To nietypowe święto, które ma miejsce w Buñol w ostatnią środę sierpnia. Tłumy ludzi zbierają się, aby obrzucać się nawzajem pomidorami. To jedna z najbardziej nietypowych tradycji świątecznych na świecie.
• Feria de Abril (Feria de Sevilla): To coroczne święto obchodzone w Sewilli na przełomie kwietnia i maja. Trwa siedem dni i obejmuje flamenco, jazdę konną, tańce i tradycyjne stroje andaluzyjskie.

W Ameryce Łacińskiej można znaleźć nie mniej oryginalnych zwyczajów, które kładą nacisk również na kolonialną historię krajów hiszpańskojęzycznych.

• Día de los Muertos (Dzień Zmarłych, Meksyk): To święto obchodzone 1 i 2 listopada, które poświęcone jest zmarłym. Rodziny tworzą ofrendy (ofiary) z jedzeniem, napojami i zdjęciami zmarłych na grobach, a także organizują procesje i festiwale.
• La Quinceañera (Ameryka Łacińska): To tradycja obchodzenia piętnastych urodzin dziewczyny. Jest ona szczególnie popularna w Meksyku. To okazja do organizacji dużej uroczystości z tańcami, muzyką i eleganckimi strojami.
• Inti Raymi (Peru): To święto słońca obchodzone w czerwcu, w Cuzco, w Peru. Obejmuje tradycyjne rytuały, tańce i muzykę, a także procesje na cześć słońca, co odzwierciedla dziedzictwo Inków.
• Las Posadas (Meksyk): To tradycyjna procesja obchodzona od 16 do 24 grudnia, reprezentująca podróż Maryi i Józefa w poszukiwaniu schronienia przed narodzeniem Jezusa. Ludzie udają się z domu do domu, śpiewając kolędy i prosząc o schronienie, a na zakończenie odbywa się wspólne świętowanie.
• Día de la Independencia (Święto Niepodległości, różne kraje): W różnych krajach Ameryki Łacińskiej obchodzi się Dzień Niepodległości, upamiętniając moment uzyskania niepodległości od kolonizatorów hiszpańskich. To ważne święto narodowe, które obejmuje parady, koncerty i pokazy sztucznych ogni.

Język jako część hiszpańskiej kultury. Zacznij przygodę z językiem hiszpańskim!

Język hiszpański (hiszp. español) to jeden z najpopularniejszych języków na świecie. Jego bogata historia, gramatyka, różnorodne słownictwo oraz rola w kulturze stanowią o tym, że nauka hiszpańskiego jest coraz bardziej popularna. 

Poznajmy różne aspekty języka hiszpańskiego, od gramatyki i słownictwa po wyrażenia przydatne w podróży!

Gramatyka hiszpańska ma wiele elementów, które czynią hiszpański tak rytmicznym i melodyjnym. Jednym z kluczowych aspektów gramatyki hiszpańskiej jest rodzaj gramatyczny, który dzieli rzeczowniki i przymiotniki na męskie (masculino) i żeńskie (femenino). To oznacza, że każde rzeczowniki i przymiotnik muszą być zgodne z rodzajem, co wpływa na całą konstrukcję zdania. 

Na przykład, libro (książka) jest rodzaju męskiego, więc używamy przymiotnika bueno (dobry) jako buen libro, podczas gdy casa (dom) jest rodzaju żeńskiego, więc przymiotnik bonito (piękny) staje się bonita casa.

Liczbę gramatyczną również uwzględnia się w hiszpańskiej gramatyce, dzieląc słowa na liczbę pojedynczą (singular) i mnogą (plural). To wpływa na odmianę czasowników, rzeczowników i przymiotników. Na przykład, casa (dom) w liczbie pojedynczej zmienia się na casas (domy) w liczbie mnogiej.

Kolejnym istotnym aspektem gramatyki hiszpańskiej są hiszpańskie czasy i tryby. Język hiszpański obfituje w wiele czasów, które pozwalają precyzyjnie określać czas oraz aspekt danego wydarzenia. Na przykład, czas teraźniejszy (presente) służy do opisywania wydarzeń bieżących, czas przeszły złożony (pretérito perfecto) opisuje zdarzenia niedawno zakończone lub takie, które odnoszą się do teraźniejszości, a czas przeszły imperfecto (pretérito imperfecto) nadaje czynnościom charakter opisowy. Te oraz inne subtelności gramatyczne pozwalają na precyzyjne wyrażanie znaczenia w zdaniach hiszpańskich.

Słownictwo hiszpańskie z kolei jest niezwykle zróżnicowane, co wynika z historii języka hiszpańskiego oraz wpływów różnych kultur. Chociaż jego korzenie sięgają łaciny, to przez wieki ewoluował, wzbogacając się o słowa z arabskiego, celtyckiego, baskijskiego, greckiego i innych języków.

W kontekście kultury, warto znać chociaż kilka wyrazów związanych z takimi obszarami jak literatura, kino czy kuchnia, by móc lepiej zanurzyć się w świat Hiszpanii. Nauka hiszpańskich słówek jest bardzo ważna!

Oto niektóre z hiszpańskich słów, które warto mieć pod ręką, zaczynając przygodę z tym językiem i odkrywając go poprzez dzieła kultury czy kuchnię:

Literatura (literatura)

• libro – książka
• escritor – pisarz
• novela – powieść
• poesía – poezja
• drama – dramat
• género – gatunek
• bestseller – bestseller

Kino (cine)

• película – film
• director – reżyser
• actor – aktor
• actriz – aktorka
• guión – scenariusz
• escena – scena
• estreno – premiera
• taquilla – kasa biletowa 

Kuchnia (cocina)

• comida – jedzenie
• plato – danie
• receta – przepis
• sabor – smak
• especias – przyprawy 
• aceite de oliva – oliwa z oliwek
• tapas – przekąski
• postre – deser 

Praktyczna nauka hiszpańskiego. Komunikacja po hiszpańsku

Język hiszpański to przede wszystkim narzędzie komunikacji. Podczas podróży, znajomość podstawowych wyrażeń może znacząco ułatwić kontakt z tubylcami. Oto kilka przydatnych wyrażeń: 

·        Hola – Cześć / Witaj

·        Gracias – Dziękuję

·        Por favor – Proszę

·        Sí – Tak

·        No – Nie

·        Perdón / Disculpa/Disculpe – Przepraszam

·        ¿Hablas inglés? – Czy mówisz po angielsku?

·        Necesito ayuda – Potrzebuję pomocy

·        ¿Cuánto cuesta? – Ile to kosztuje?

·        ¿Dónde está…? – Gdzie jest…?

·        Me llamo… – Nazywam się…

Język hiszpański jest niesamowicie zróżnicowany na poziomie fonetyki, gramatyki i słownictwa w zależności od regionu i kraju, w którym jest używany. Jednym z kluczowych podziałów jest ten między hiszpańskim kastylijskim, używanym w Hiszpanii, a hiszpańskim w Ameryce Łacińskiej.

Zasmakuj hiszpańskiej kultury i ucz się hiszpańskiego od podstaw lub rozwijaj swoje umiejętności na poziomie średnio zaawansowanym i zaawansowanym. 

Wybierz książki do nauki hiszpańskiego od Preston Publishing!