Przewodnik po niemieckich czasach: Präsens, Präteritum, Perfekt i inne 

Czy niemieckie czasy są trudne?

Na początek dobra wiadomość – niemieckie czasy nie są skomplikowane i nie ma ich tak dużo jak np. w języku angielskim. Oczywiście istnieją inne zagadnienia w języku niemieckim, które mogą sprawiać Ci problemy podczas nauki tego języka, takie jak rodzajniki, szyk zdania, odmiana przez przypadki, czasowniki rozdzielnie złożone, rekcja czasownika i inne. 

Natomiast zasady dotyczące tworzenia i stosowania czasów są stosunkowo proste, chociaż, jak wiadomo, diabeł tkwi w szczegółach i naukę czasów utrudniają czasowniki nieregularne i liczne wyjątki. 

Ile jest czasów w języku niemieckim?

W języku niemieckim czasownik występuje w sześciu różnych czasach: teraźniejszym (Präsens), dwóch czasach przeszłych (Präteritum i Perfekt), zaprzeszłym (Plusquamperfekt) i dwóch czasach przyszłych (Futur I oraz Futur II).

Zobacz przykłady:

Czas teraźniejszy w języku niemieckim

Mamy tylko jeden czas teraźniejszy w języku niemieckim – Präsens. Używamy go do opisywania czynności, które mają miejsce w danym momencie, a także w przypadku ogólnych stwierdzeń lub powtarzających się wydarzeń i czynności, np.

Ich heiße Maria. – Nazywam się Maria.

Peter spielt Fußball. – Piotr gra w piłkę nożną.

Es regnet. – Pada deszcz.

Einmal pro Monat gehe ich ins Kino. – Raz w miesiącu chodzę do kina.

Die Hauptstadt von Deutschland ist Berlin. – Stolicą Niemiec jest Berlin.

Czas Präsens możemy też stosować w odniesieniu do przyszłych wydarzeń, jeśli z kontekstu jasno wynika, że chodzi o przyszłość, np. Nächste Woche fahre ich nach Ägypten. – W przyszłym tygodniu jadę do Egiptu.

Czasy przeszłe w języku niemieckim

W języku niemieckim mamy dwa czasy przeszłe, ale z reguły nie ma między nimi różnicy znaczeniowej. Zobacz przykłady:

Präteritum: Ich kaufte ein Brot. – Kupiłam chleb.

Perfekt: Ich habe ein Brot gekauft. – Kupiłam chleb.

Oba zdania mają to samo znaczenie. Różnica tkwi jedynie w tym, kiedy lepiej użyć poszczególnych czasów.

Kiedy stosujemy czas Perfekt

Czas Perfekt jest używany najczęściej w języku mówionym, w codziennych rozmowach, ale także w prywatnych e-mailach czy w mediach społecznościowych, gdy mówimy o wydarzeniach i działaniach z przeszłości, np.

– Hast du heute schon zu Mittag gegessen? – Jadłeś już dzisiaj obiad?

–  Ja, ich habe gerade einen Döner Kebab gegessen. – Tak, właśnie zjadłem kebaba. 

Użycie czasu Präteritum w tych zdaniach brzmiałoby zbyt formalnie.

Czasu Perfekt użyjemy także, gdy wydarzenia z przeszłości mają wpływ na teraźniejszość, np. Maria hat gestern ein neues Buch von Charlotte Link gekauft. – Maria kupiła wczoraj nową książkę Charlotte Link (i wciąż ją ma).

Kiedy stosujemy czas Präteritum

Czasu Präteritum (znanego też jako Imperfekt) używamy głównie w języku pisanym, w bardziej formalnych tekstach, artykułach prasowych, książkach, opracowaniach naukowych, opowiadaniach i bajkach. Stosujemy go do opisania wydarzeń lub czynności zakończonych w przeszłości, np.

Der CDU-Politiker sprach über Wirtschaftspolitik. Er kritisierte die aktuelle Regierung sehr scharf. – Polityk CDU mówił o polityce gospodarczej. Bardzo ostro skrytykował obecny rząd.

Es war einmal eine schöne Prinzessin. Sie lebte in einem großen Schloss. – Dawno temu była sobie piękna księżniczka. Żyła w wielkim zamku.

Niektóre czasowniki w języku niemieckim są prawie wyłącznie używane w czasie Präteritum, np. sein, haben oraz czasowniki modalne, np. müssen, wollen, können – zarówno w języku pisanym, jak i mówionym, np.

Wo warst du gestern? – Gdzie byłeś wczoraj?

Gestern hatte ich keine Zeit. – Wczoraj nie miałem czasu.

Als Kind wollte ich Ärztin werden. – Jako dziecko chciałam zostać lekarką.

Również niektóre utarte sformułowania spotkamy częściej w czasie Präteritum, np.

Ich fand den Film sehr gut. – Uważam, że film był bardzo dobry.

Es gab ein Problem mit dem Server. – Wystąpił problem z serwerem.

Präteritum to jeden z kluczowych czasów w języku niemieckim, ale czy wiesz, jak stosować go w praktyce? W naszym artykule znajdziesz przykłady i wskazówki, które pomogą Ci opanować ten czas w codziennej komunikacji. Sprawdź, jak wygląda Präteritum w użyciu!

Kiedy stosujemy czas Plusquamperfekt

Czas Plusquamperfekt to czas zaprzeszły, którego używamy, aby zasygnalizować, że wydarzenie lub czynność miały miejsce przed inną czynnością w przeszłości, np. 

Als ich den Bahnhof erreichte, war der Zug bereits abgefahren. – Kiedy dotarłem na dworzec, pociąg już odjechał. 

Ich hatte schon zwei Schokoriegel gegessen, bevor es Mittagessen gab. – Zjadłem już dwa batony czekoladowe, zanim podano obiad.

Czas Plusquamperfekt występuje głównie w języku pisanym. Natomiast w codziennych rozmowach pojawia się zazwyczaj czas Perfekt zamiast czasu Plusquamperfekt.

Czasy przyszłe w języku niemieckim

W języku niemieckim mamy dwa czasy przyszłe Futur I oraz Futur II.

Pierwszego z nich – Futur I używamy w odniesieniu do planów, założeń lub obietnic dotyczących przyszłości. Takie czynności czy działania nie są całkowicie pewne i mogą się jeszcze zmienić, np.

Ab morgen werde ich auf Chips verzichten. – Od jutra rezygnuję z chipsów.

Meine Eltern werden dieses Jahr eine Weltreise machen. – Moi rodzice wybierają się w tym roku w podróż dookoła świata.

Mal wirst du es bestimmt schaffen. – Na pewno kiedyś uda Ci się to osiągnąć.

W codziennym języku przyszłość jest bardzo często wyrażana z pomocą czasu teraźniejszego Präsens wraz z określeniem czasu (jutro, w przyszłym tygodniu, w tym roku…), np. Ich rufe dich morgen an. – Zadzwonię jutro do Ciebie.

Drugi czas przyszły Futur II jest tak naprawdę bardzo rzadko używany. Służy do wyrażenia faktu lub przekonania, że określone czynności zakończą się w przyszłości, np.

Bis morgen werde ich meine Präsentation vorbereitet haben. – Do jutra przygotuję moją prezentację.

Meine Eltern werden um 11 gelandet sein. – Moi rodzice lądują o 11.

Czas Futur II możemy również stosować, kiedy przyjmujemy założenia na temat wydarzeń z przeszłości, np. 

Große Pfützen stehen auf der Straße. Es wird wohl stark geregnet haben. – Na ulicy są wielkie kałuże. Z pewnością mocno tutaj padało.

Alle Passagiere haben schon das Flugzeug verlassen. Meine Eltern werden wahrscheinlich den Flug verpasst haben. – Wszyscy pasażerowie już opuścili samolot. Moi rodzice prawdopodobnie spóźnili się na ten lot.

Czas Futur II bywa w języku codziennym zastępowany łatwiejszą konstrukcją, np. czasem Perfekt:

Futur II: Wenn du nach Hause kommst, werde ich schon längst weggefahren sein. – Kiedy wrócisz do domu, zdążę już dawno wyjechać.

Perfekt: Wenn du nach Hause kommt, bin ich schon längst weggefahren. – Kiedy wrócisz do domu, zdążę już dawno wyjechać.

Zacznij z nami przygodę z językiem niemieckim! Książki do nauki niemieckich czasów

Na koniec jeszcze jedna dobra wiadomość. Nie musisz znać wszystkich sześciu niemieckich czasów, aby skutecznie komunikować się po niemiecku. Rodowici Niemcy na co dzień używają tylko tych czterech czasów: teraźniejszego (Präsens), dwóch czasach przeszłych (Präteritum i Perfekt) i czasu przyszłego (Futur I). 

Jeśli chcesz nauczyć się stosować te cztery najważniejsze niemieckie czasy, sięgnij po książki Niemiecki w tłumaczeniach. Gramatyka – części 1, 2, 3 i 4. Te pozycje pozwolą Ci nie tylko poznać zasady tworzenia poszczególnych czasów, ale także nauczyć się używać ich w odpowiednich sytuacjach. Seria „w tłumaczeniach” koncentruje się na praktycznym zastosowaniu gramatyki poprzez tłumaczenie zdań – z języka polskiego na język niemiecki. Na marginesach znajdziesz również wskazówki z teorią oraz ciekawostkami. Dodatkowo do książek dołączony jest kurs audio MP3 z nagraniami, dzięki którym udoskonalisz wymowę i rozumienie ze słuchu. 

Do przećwiczenia i utrwalenia niemieckich czasów oraz innych zagadnień gramatycznych polecamy również książki Niemiecki. Trening A1 oraz Niemiecki. Trening A2.

Oczywiście warto znać też te trudniejsze konstrukcje Plusquamperfekt oraz Futur II, ponieważ zetkniesz się z nimi w książkach i tekstach bardziej formalnych. Jednak w codziennych rozmowach lepiej ich nie stosować, ponieważ będą brzmiały zbyt literacko i formalnie, nawet jeśli zupełnie poprawnie z gramatycznego punktu widzenia. Do nauki tych trudniejszych czasów polecamy książki Niemiecki w tłumaczeniach. Gramatyka – część 3, 4 i 5.

Polecamy tez książkę w formie e-booka.

Teraz, gdy znasz już wszystkie niemieckie czasy, czas przejść do praktyki! Sprawdź nasz artykuł o Präteritum i dowiedz się, jak używać go w codziennych sytuacjach. Dzięki konkretnym przykładom łatwiej opanujesz ten czas i zaczniesz swobodnie z niego korzystać!

A jeśli chcesz wejść na wyższy poziom niemieckiego, koniecznie zajrzyj tutaj: Wejdź na zaawansowany poziom (C1) niemieckiego! Poznaj książkę, która Ci w tym pomoże

Możesz też spróbować uczyć się niemieckiego nieco inaczej: Wkręć się w niemieckie seriale i ucz się języka autentycznie!

Powodzenia!